Ez jarri harresirik!!!

“Balizko olak burdinarik ez”. Esaera zahar hau telebistan ikusi dudanagatik datorkit burura: Gaur, berriro ere, beste patera bat urperatu da kostaldera heldu baino lehen. Antzaz denez, 200 etorkin inguru zetorren eta 15 baino ez dute bizirik berreskuratzea lortu. Egoera hau behin eta berriro errepikatzen da azken urteotan, hamaika etorkin hiltzen dira eta gurí ez zaigula inporta ematen du. Haiek ez dira etortzen guri lana kentzeko, beraien egoera larritik ihes egiteko baizik. Argí dago beraien herrietan bizitzerik ez badute, beste batera joan beharko dutela . Hori dela eta, onartezinak iruditzen zaizkit arazo horren aurrean guk hartzen ditugun joerak, hots, begiak itxi eta harresiak jarri. Ondorio honetara naramaten arrazoiak ugari dira:

Lehenengo eta behin aipatzeko modukoa da , geu ere, gure arbasoak hain zuzen ere, beste garai batean etorkinak izan zirela. Adibide esanguratsua guda zibilean gertatu zena da . Guda Zibila amaitutakoan, hamaika jendek alde egin zuen Euskal Herritik, ez zeukalako non lan egin, zer jan eta horretaz gain erregimen politikoa ez jasateagatik. Haiek beste herri batzuetara (AEBra, Mexikora ) bizitza hobea lortu nahian joan ziren. Gaur egun, etorkinak arrazoi berberengatik etortzen dira eta hemen oztopo asko gainditu behar dute, gure arbasoei gertatzen zitzaien bezala.

Ildo horretatik jarraituta, herri garatuetan bizi garenok han gertatzen denaren ikuspegi okerra daukagula aipatu behar da. Alegia, batzuek pentsatzen dute bidaltzen ditugun laguntzak aski direla egoera hobetzeko, baina ez da horrela. Zertarako nahi dute, esaterako, hamaika kilo patata pobreziatik ateratzeko ez badie balio?. Zertarako bidaltzen dugu hainbeste botika gaixotasunei aurre egiteko dagoeneko gaixorik daudenean?, Ez litzateke normalagoa izango lurrak nola lantzen diren irakastea eta gaixotasunen aurrean prebentzioa bultzatzea?. Gauzak txarto egiten ari dira, argí dago.

Era berean, nora doazen, helduko diren, itzuliko diren jakin gabe etortzen dira, hots, beraien bizitza osoa uzten dute bidean. Har dezagun adibide gisa nire lagun senegaldar bat etorri zenean. Berarentzat ez zen batere erraza gaixorik zegoen ama uztea, bizirik ikusiko duen eta bere seme-alabei zer gertatuko zaien jakin gabe. Egunero hamabi ordu lan egitera behartuta dago amarentzat botikak erosi behar baititu, besteak beste. Ez du beste aukerarik.

Horrenbestez, ez ahaztu pertsonak direla, bakoitzak bere izena, familia, kultura..., eta bizitza dituela eta gu nahi edo ez, hamaika harresi jarri edo ez, militarrez josi edo ez, pertsona haiek etortzen jarraituko dute, beraz, lagundu, ez jarri mugak!

Alazne Martinez

GURE FAMILIA ETA BESTE KIDE BAT

Azken hiru urteotan gure amona gaixorik egon da eta ordu mordo egon da ohean, telebistaren aurrean. Berak esaten duenaren arabera: “Telebista nire laguna da, laguntzen dit eta”. Nik denbora asko eman dut amona zaintzen, eta telebistari esker amonak eta biok beti eduki dugu zer edozer komentatzeko. Gainera, niri asko gustatzen zait bidaiatzea, baina amona zaintzeagatik, denbora gutxi daukadanez, telebistari esker oporrak prestatzen ditut. Horren ondorioz, esaten dut nahiz eta telebista oso kritikatua izan gure gizartean, gaur egungo familietan telebistak hartu duen lekua aproposa dela. Arrazoi asko eman ditzaket hau pentsatzeko, baina aipagarrienak hurrengoak dira.
Lehenengo eta behin, kontuan hartu behar dugu gizarte honetan gero eta jende gehiagok sentitzen duela bakardadea eta jende gehiagok bakarrik ez sentitzeko telebista pisten duela. Adibidez: gauean lan egiten dutenak (jagoleak, erizainak, suhiltzaileak,…)bakarrik bizi direnak (alargunak, banandutakoak, ezkongabeak,…) gaixorik daudenak edo lana dela eta etxetik kanpo bizi direnak. Haiek guztiek telebistaren aurrean denbora gehien ematen dutenak dira. Haiek aitortzen duten bezala, telebista piztuta dagoen bitartean ez dira hain bakarti sentitzen.
Gainera, esan ohi da telebistak familia komunikazioa apurtzen duela, baina ez nator bat baieztapen honekin. Nire ustez, komunikazioa apurtuta badago telebista aitzakia baino ez da ez hitz egiteko. Alegia, familia ondo moldatzen denean, telebista piztuta egon arren, familiakideek hitz egiten dute, eta gainera, telebistak iritziak konpartitzeko aukera ematen die.
Bestalde, urrun gertatzen diren ospakizunak ikusteko aukera ematen digu. Demagun futbolzale amorratua naizela. Nire taldea “etxean” jokatzen duenean futbol zelaira joan naiteke partida ikustera (gustura gainera), baina “kanpoan” egiten duenean ezin dut partida ikusi, ezin dudalako hilabetean bitan bidaiatu. Eskerrak telebista piztu baino ez daukadan partida ikusteko. Egia esateko, ez da gauza bera nire etxean eta zelaian partida ikustea, baina nahiago dut telebistan ikustea irratian entzutea baino.
Benetan, ezin dut ulertu zergatik den telebista hain kritikatua gaur egun, azken momentuan gizakiok aukeratzen dugulako zer ikusi eta zer ez, eta, nire kasuan, behintzat, telebistak laguntzen dit, informazioa ematen dit eta gainera entretenitzen nau. Eskerrik asko telebistari!

Marijo B. 2007

Emakumea eta etorkina: bi arazo

Inmigrazioa ez da fenomeno berri bat, hala ere, azken bolada honetan, Estatu Espainolera heltzen diren etorkinak gero eta gehiago dira. Beren familiarentzat bizi baldintza hobeak bilatzeko asmoz heltzen dira Europara, baina askotan bizibaldintza hobeak lortze hau uste dutena baino zailagoa da. Edozein lekutatik etortzen badira ere, jatorriari begiratuta, Maroko eta Ekuadorreko etorkinek osatzen dituzte talde handienak, eta gizonak dira gehinak, emakumeak %45 direlarik. Dena dela, etorkina izateak zailtasunez betetako bidea izan behar badu ere, etorkinen artean, inmigrazioaren zailtasun handiak jasaten dituztenak batez ere, emakumeak direla iruditzen zit. Arrazoi ugari dago hori esateko, baina hauek dira garrantzitsuenak:

Lehenengo eta behin guztientzat emigratzeko erabakia hartzea oso zaila dela aipatu behar dut. Gainera jatorriari dagokionez, kontinentearen arabera ezberdintasun garrantzitsuak daude. Ezberdinatasunak ezberdintasun ematen du bat mundu osoan ematen dela. Alegia, ikertzailearen arabera emakumeak migrazio-katearen lehen maila bihurtu dira herrialde gehienetan. Horrela, esate baterako, Ekuadorretik etortzen diren emakume gehienak etxetik kanpo lan egiten duten profesionalak dira, eta horren ondorioz, Espainiara heltzen direnean, beraien herrialdean gertatu diren familiarentzat erreferente eta sostengu ekonomiko bihurtzen dira.

Gainera, seme-alabei dagokienez, Europara etortzeak kostu emozioal handia du etorritako emakumeentzat. Izan ere, emigratu baino lehen, etorritako emakume askok seme-alabak amamarekin edo bese senide batekin uzten baitituzte. Baina urteak aurrera joan ahala, askok familia berriro elkartu nahi izaten dute. Eta familia elkartzen denean ere une traumatikoak bizitzen dituzte, alde batetik haurrek ez dituztelako amak ezagutzen (eta ondorioz, seme-alabek berek ama izatearen rola galarazi dietela sentitzen dute), eta bestetik, kasu askotan, beste familia bat eratu dutelako, zeinetan ume horiek integratu behar dituzten eta integratzeko arazo handiak dituzten (besteak beste familia berriak onartzen ez dituelako).

Bestalde, emakume etorkinen lana ezkutuan gelditzen da. Hau da, nahiz eta kasu batzuetan heziketa maila altuagoa daukaten, hemengoek nahi izaten ez dituzten lanak egiten dituzte; esaterako: zaharrak zaintzea, etxeko lanak egitea... Ildo honetatik, gizartearen funtzionamendu egokirako ezinbesteko lanpostuak betetzen dituzte. Ez zaie eskertzen baina. Gainera gutxi dira Gizarte Segurantzaren errejimenean daudenak, eta beraz, ez daukate sektoreko beste edozein langilek izan ditzakeen prestazioak izateko eskubiderik.

Oro har, orain emakume etorkinak Espainiako emakumeek berdintasuna lortzeko gainditu behar izan dituzten oztopo berak gainditu beharko dituzte haiek ere emakumeak direla eta mundu matxista honetan bizitzea egokitu zaielako. Baina horretaz gain, etorkina izateagatik propio dituen arazoak ere superatu beharko dituzte. Lan bikoitza, beraz.

Mertxe Diaz Salazar

Eskolan eta erreta

Lehengo egunean, lan egiten dudan ikastolako jantokian hamabost urteko mutil bat "erreta" (edo auskalo zer hartu zuen) azaldu zen: begiak erdi itxita eta itzulipurdika zebilela. Jantokiko langile guztiok ikaratuta eta lotsatuta samar geratu ginen. Lehenengo aldia ez bazen ere, amari deitzea erabaki zuten, bere semea nola zegoen azaltzeko, baina, ez zuten espero zuten erantzuna jaso. Bazekiela eta hortik uzteko ihardetsi zien. Horrek pentsarazi zidan zein puntutaraino arduratu behar dugun geuk (jantokiko langileok) ume horretaz eta, orain, gero eta argiago ikusten dut gaur eguneko hezkuntzak eta eskola ikusteko moduak islatzen dutela gure bizimoduaren aldaketa. Eta ondorio honetara naramaten arrazoiak ugari dira.

Lehenengo eta behin, arestian aipatu dudan adibidean argi ikusten da guraso batzuek uste dutela eskola haurtzandegia dela, hau da, umeak uzteko leku bat, haiek beren bizitza egiten duten bitartean. Eskolak ez du lehen zeukan helburua, jada, eskola ez dugu umeak ikasteko erabiltzen. Eskolak umeak egoteko lekua du xedea. Bestela, ez dut ulertzen zergatik esan zuen ama horrek "hortik uzteko" bere umea, beroki ahaztua balitz moduan.

Ildo beretik jarraituta, gurasoak errudun bakarrak ez badira ere, argi dago nahiko errua daukatela umeen heziketaz hitz egiten dugunean. Gaur eguneko bizimodua dela-eta, gurasoek seme-alabak oso gutxi ikusten dituzte, horregatik (konpensatzeko-edo), seme-alabek nahi duten guztia ematen saiatzen dira eta, halaber, seme-alabek haiekin ez haserretzea nahi dute. Azken hau gerta dadin, bide errezena da beti arrazioa ematea, hori dela-eta, zer edo zer gertatzen zaienean eskolan, beren jarrera azaltzen saiatzen dira. "Nire umea ezin da izan hori egin duena" edo "Lagunek eraginda egin du hori" aitzakia ohikoenak dira.

Ikastola batean lan egiteak (eta ez irakasle), oso ikuspuntu ona ematen dit umeen heziketan irakasleek duten paperaz jabetzeko. Duela ez asko hasi zen esaten gurasoak ez zirela umeez arduratzen eta irakasleak zirela umeei eman behar zaien heziketa ematen zietenak. Izan daiteke hasieran horrela izatea, baina, orain, gurasoak seme-alaben heziketaz arduratzen ez direla jakinda, irakasleek ere ez dute horretaz arduratu nahi, pentsatzen dutelako lan hori klasean eta etxean egin behar dela. Azkenean, eta edonork ikus dezakeenez, ez gurasoengandik, ez irakasleengandik, ez dute inondik ere edornok behar duen heziketa jasotzen.

Dena den, gazteek berek ere badaukate errua gai honetan. Egia da, gaur egun ez dela erraza gaztea izatea, ahalegin handiak eskatzen zaizkielako, eta, era berean, kasu askotan daukaten erreferentzia ez delako oso egokia: gurasoen laneko konpetitibitatea edo bizi garen gizarte kontsumista, besteak beste. Honek guztiak, eta tximinoek bezala ikasten dugunez, "Zer ikusi, Hura Ikasi" eragiten du gazteengan.

Benetan gure gaztetxoen heziketaz kezkatuta bagaude, alda dezagun bizi garen gizartea, ezinezkoa dirudigun arren, argi eta garbi dagoelako horrela jarratiuz gero, umeen heziketak okerrera baino ez duela egingo.

Argitaratu diren azken ikerketen arabera, eskola porrota inoiz baino handiagoa da gaur egun gure gizartean. Honek eztabaida ugari sortu ditu irakaskuntzaren zein gaur egungo umeen ezaugarrien inguruan. Alde batetik gurasoek gogor kritikatzen dute irakaskuntza eredua, egokia iruditzen ez baitzaie. Beste aldetik irakaskuntzaren profesionalek errua gurasoei botatzen diete umeen heziketa txarrarengatik. Begirunerik ez daukatela, klasean adi ez daudela, babestuegi daudela gurasoen aldetik... zaila bide da ikasleen aldetik iteresik jarri barik heziketa ona ematea. Nolanahi ere, nire ikuspuntutik, aipatutako bi aldeetan bilatu behar dira egoera honen errudunak.

Argi dago gaur egungo umeak ez direla garai batekoak bezalakoak. Haiek etxean jasotzen ari diren heziketak guk jasotakoarekin ez du zerikusirik. Eta bat nator hemen irakaskuntzaren profesionalek esandakoarekin: gurasoek oso erraz jarri nahi dizkiete gauzak beren seme-alabei, babestuegi daude umeak alegia. Nire garaian irakaslearekin arazoren bat edukiz gero, argi zegoen gurasoek beti emango zioketela arrazoia irakasleari. Gaur egun, aldiz, gehienetan umeekin bat egiten dute eta, zenbaitetan, irakasleak umearekin daukan arazoa, gurasoekin izatera irizten da. Denok pentsatzen dugu geure seme-alaba, hain ona izanda, ezinezkoa dela portaera txarra izatea. Beraz, irakasleak bihurrikeriaren bat leporatzen badio, gezurtzat hartzen dugu irakaslearena egia izan daitekeela pentsatu beharrean. Horrela, umeengan dauden portaera falta horiek ez dira zuzentzen, hori zuzentzea gurasoen esku baitago, baina ez dute aintzat hartzen, ordea.

Heziketan gurasoen akatzekin jarraituta, umeei gehiegi eskatzen dietela uste dut. Hau da, garai batean eskolatik irten eta gero, normalean lagunekin jolasten ziren kalean, baina gaur egun, berriz, nekez ikusiko dugu ume multzorik futbolean jolasten kalean arratsaldean. Baliteke hau gertatzea joku ohiturak aldatu direlako, baina nire ustez gertatzen dena da umeak klase partikularrak hartzera edo ikasketa bereziak egitera bidaltzea orokortu dela. Gurasoek ikaragarri kezkatzen dira umeek nota txarrak badakarzkiete etxera. Hori dela eta, berehala ikusten dute umeak gehiago ikasi beharra, baina lortzen dutena da umea nekatzea. Ume txiki batentzat beharrezkoa da jolastea, hori ere garrantzitzua baita nortasuna egiteko orduan, baina hori ez dute gurasoek kontuan hartzen, nonbait. Gainera, gero eta gehiago eramaten omen dira umeak psikologoarenera, ikasgairen batean txarto ibilita, arazoren bat daukatelakoan. Hala ere, gehienetan psikologoek ez dute arazo berezirik ikusten umeengan, baina gurasoek horrela jokatuz gero, umearengan normala ez delako sentimendua sortzen dute. Kaltegarria da, beraz, horrela jokatzea umeekin, arazoa gurasoek berek sortzen baitute.

Baina indarrean dagoen irakaskuntza ereduak ere badauka bere errua eskola porrot honetan. Beharbada irakaskuntzaren arduradunek argi dauzkate sistema honen helburuak, baina ez dut uste, ostera, gizarteari helburu horiek azaldu dizkiotenik. Bakoitzaren arabera, helburuak ezberdinak dira. Esaterako, askoren ustez garrantzitzuena edukiak ematea da, beste askoren ustez baloreak ematea da, ordea, garrantzi gehien daukana; badago nortasuna egitea helburu nagusia dela esaten duenik, edo umeak leku batean egon behar direla besterik ez pentsatzen duenik. Helduok gure umeek zertarako ikasten duten ez badakigu, are gutxiago edukiko dute argi umeek berek. Zerbait egin daiteke emaitza ona lortzen dugularik, egite horrekin lortuko duguna jakin gabe? Zerbait lortzekotan, jakin behar da zer den lortu nahi duguna, horrek motibarazten gaitu eta. Hain zuzen ere, motibazio gutxi ikusten dut gaur egungo ikasleengan. Dena den, arduradunek guk jakitea nahi ez dituzten helburuak egon daitezke irakaskuntzaren atzean. Hori ere pentsatu dut, baina ezin dut erantzun zergatik, nire iritzia izan arren. Norberak bere ondorioak atera ditzala puntu honetan.

Beraz, arazo larri bilakatzen ari den eskola porrotan errua banandu behar da. Logikoa denez, irakaskuntza eredu honek emaitza onak lortzen ez baditu, irakaskuntzan bertan ondo ez dabilen zerbait dago. Hala ere, oso garrantzitzua da arrakasta lortzeko orduan, ingurugirotik lortzen den laguntza, kasu honetan harreman estua baitago bion artean. Eta hor sartzen da gurasoen zein umeen portaera, beharbada egokiena ez dena. Bi ikuspuntuak ulertzen ez diren bitartean, jarraituko dugu bestea aldatzearen zain, eta egoerak berdin jarraituko du.

GAZTAROA, "altxor dibinue"

Edozein arazo sortzen zaidanean, burura datorkit duela hogeita bost urte nola bizi nintzen, inbidia kutsu batez. Artean, denbora osoa beteta banuen ere (hainbat saltsatan sartuta egoteagatik) beti pozik eta beti prest nintzen lagunekin ateratzeko. Baina, gaztaro osoan zehar bizitza errez-erreza da? Edo, zenbat eta hurbilago izan heldutasuna, orduan eta konplexuago bilakatzen da bizitza?

Egia da, nerabetasunetik aterata, gaztaroa bide erreza dela, aurrean pasatutako estutasunak iraganean geratu baitira eta pentsaeraren eta izaeraren arteko orekaren lortuta baitago. Oreka lortze hori gaztaroan sartu direlako seinalea da, hain zuzen ere.

Horretaz gain, argi dago gaztaroaren lehenengo mailan betebehar nagusiena ikastea dela. Hau da, nerabean hartutako ikasteko ildoa, gaztaroaren hasieran zehaztu egiten da lanbidea aukeratuz eta, nola ez, heziketa ziklo bat edo karrera ikasiz.

Halaber, gazteriaren munduan, lagunekin izateak oso garrantzi handia du, beraz, lagunekin egoteko uneak beharrezkoak dira familiakoekin egoteko betarik izan ez arren. Horrela, nahiago dute kanpin batean edo aterpe batean lagunekin asteburua edo oporrak eman gurasoekin izugarrizko bidaia egin baino.

Gainera, behar edo nahi duten gehiena, gurasook ordaindua da. Hots, arropa berria erosteko dirua, zinemara joateko dirua, lagunekin antolatutako afariak ordaintzeko dirua, bidaiatxoetara joateko dirua, hobiak izateko dirua, edota hainbat ikastaro egiteko dirua.

Dena den, esandakoa gorabehera, argi dago gaztaroaren bigarren mailan egoera aldatzen dela eta gazteek lortu nahi dituzten helburuak bestelakak direla. Esate baterako, ikasketak amaitu eta gero, lana aurkitzeak kezkatzen ditu. Beraz, ikasitakoari atarramendu ateratzekotan lan mundu aktiboan parte hartu beharko dute.

Orobat, bikotekide izateko garaia izango da honezkero. Horrela, bikotean harremanak seriagoak diren ahala, gurasoekiko independentzia ekonomikoaren beharra ere handiagoa da. Eta, momentu batean, bikotekidea izan ala ez izan, lan merkatuan behin sartuta, etxebizitza baten jabea izatea desio baino beharra izaten da.

Hortaz, aurrean aipatu dudan guztia kontuan hartuta, esango nuke gaztaroa (bizitzaren aro bat erreza badela ere, lineala ez denez, gaztaroaren azken maila, hau da, heldutasunaren hurbilena dagoen garaia) nahiko deserosoa gerta dakiekeela gazteei helburuak nahi duten erraztasunez beti ez direlako eskuratzen.

Joan den ostiralean tratu txarren aurkako eguna zela-eta Euskal Herrian zehar hainbat manifestapen egon ziren gizonen eskubideak eta emakumeen eskubideak berberak izan daitezela aldarrikatzen. XXI. mendeko herri garatuetan politikoki zuzena da tratu txarrak ez direla batere onargarriak esatea. Baina, guztiok gara iritzi berekoak? Edo, uste dugun baino gehiagotan tratu txarrak zuritzeko aitzakiak aurkitzen ditugu?

Argi daukagu edozeinek gainerakoen begirunea merezi duela, guk geuk merezi dugun bezalaxe. Beraz, beste arraza batekoa izan arren, edo gizarte-maila bestelakoa izan arren edota emakumea zein gizona izan arren, guztiok pertsonak gara eta pertsona izate honek berdintasuna eman behar digu.

Horretaz gain, dauzkagun eskubideen artean iritzi askatasuna eta pentsaera askatasuna daude, hortaz, beste batzuekin adostasuna ezak ez digu besteak zaplatzeko baimena ematen.

Bestalde, desadostasunak sentitzen ditugunean jarrera guztiak ulertzen edo, behintzat, entzuten saiatu behar dugu. Hala ere, geure jarrera, hitz eginez, azaltzen saiatu behar dugu. Dena den, akordioa lortzen ez badugu ez da ezer gertatu behar, argi izan behar baitugu esaera zaharrak dioena: “Hainbat buru zenbat aburu”.

Esandakoa gorabehera, eta gezurra badirudi ere, askotan argudioak ditugu bortizkeria erabiltzeko. Esate baterako, emakumeoi neskame rolak ematen dizkigutenez, gizon askok etxean ezer ez egiteaz gain, emakumeak egitera (haiek nahi duten moduan) behartzen dituzte.

Era berean, egia da etxetik kanpo gero eta emakume gehiagok lan egiten dugula, baina batez ere, enpresa pribatuetan, emeakumeok gizonekin alderatuta, gutxi kobratzen dugu. Gainera, erantzukizun lanpostuak, oro har, gizonentzat dira.

Azkenean, familia askotan erabaki garrantzitsua hartu behar dutenean, badirudi azken hitza gizonak daukala, etxeko jaun eta jabe izango balitz bezala, alegia. Horrek gizonei botere gehiegi ematea da, hortaz, gu geu gara ahalmen berezia ematen diegunak.

Horrenbestez, eta aurrean aipatutakoa kontuan izanda, argi dago tratu txarrekin amaitzeko guztiok pertsonak izateagatik geure iritzia ez ezik, geure izaera ere izateko eskubidea dugula eta gainerakoen usteak bestelakoak izan arren begirunea zor diegula.




Mª Carmen

GAZTEA URTE ASKOTARAKO

Nork esan ahal dit dagoeneko gaztea ez naizela? Neure betiko aurrezki-kutxak egin du. Pasa den astean aurrezki-kutxak gutun bat bidali zidan, nik hogeita hamar urte bete izana, gazte-kontua kontu normal bihurtuko zela adierazteko. Aldaketa honekin abantaila asko galdu dut "dagoeneko gaztea ez bainaiz". Baina, zer da gaztea izatea ? Noiz bukatzen da gaztaroa? Hogeita hamar urte betetzen denean, ala noiz? Gai korapilatsua da, baina, nire ustez, esan daiteke gaztaroa lehen baino beranduago bukatzen dela. Arrazoi batzuk bururatzen zaizkit.

Lehenengoz, gaztaroak ikasketekin du zerikusia. Orain lehen baino aukera gehiago dago ikasteko, eta jende askok unibertsitatera joatea erabakitzen du. Hor ikasketak luzeagoak dira eta, karrera zaila bada, urte ugari ematen da bukatzeko. Gainera, konpetitibitatea dela eta, ikasketak bukatu ondoren, oso ohikoa da osagarrizko ikastaroak egitea curriculum-a hobetzeko. Eta nahiz eta lan egiten hasi, batzuek jarraitzen dute ikastaroak egiten.

Bigarrenik, lan egonkortasunaren bilaketa beti izan da asmo nagusienetarikoa gazteen artean. Hala ere, dirudienez, azken urteotan lan munduan sartzeko momentua atzeratu da. Batetik, atzerapen hau ikasketak beranduago bukatzearen ondorioa da. Eta bestetik, langabeziak sortzen du jende askok luze jotzea lana aurkitu arte. Are gehiago, lan finkoa aurkitzeko urte asko eman daiteke.

Lan egonkortasunaz gain, egonkortasun pertsonala ere kontuan hartu behar dugu gaztaroa ikertzean. Orain etxebizitzen salneurria oztopo handia da gurasoengandik independentziatzeko eta jendeak lehen baino askoz beranduago erosten du etxebizitza. Faktore honek, ikasketak luzeagoak izatearekin lotuta, ezkontzearen adina baldintzatzen du. Beste kontu bat da umeak edukitzea. Kasu honetan, puntu batzuek parte hartzen dute, lan finkoa edukitzeaz gain, denbora edukitzea nahitaezkoa da eta. Horrela, ikasketak eta ikastaro-mota guztiak bukatu behar dira erabaki hau hartu baino lehen.

Hau guztia kontuan hartzen badugu, eta gaztaroaren amaiera erantzukizunaren eta egonkortasunaren hasierarekin lotzen badugu, esan daiteke gaurko gizartean gaztaroa ez dela inolaz ere bukatzen hogeita hamar urte betetzen denean. Ez du adinarekin zerikusirik, bizimodu zehatz batekin baizik.

Barkatu, nire aurrezki-kutxa maitea, baina, zorionez edo zoritxarrez, ni gaztea naiz.

GAZTEA IZATEA: INOIZ BAINO ERREZAGOA

Pasa den astean, azaroak 12a, Madrilen Irakaskuntza Lege berriaren kontrako manifestaldia egon zen eta telebistan ikusi ahal izan dugunez partehartzaile gehienak gazteak ziren. Nik ez dakit zertan datzan zehatz-mehatz legegok, berri honek gazteen bizimoduari buruz bakarrik pentsarazi zidan eta, hausnarketa txikia egin eta gero, esango nuke orain gazteak nahi duten bezain ondo bizi direla nahiz eta arazoak aurkitu ahal dituzten. Ondorio honetara naramaten arrazoiak batzuk dira:

Lehenengo eta behin, gaztea izatearen abantaiak aipatzen hasiko naiz. Argi dago, edo argi iruditzen zait niri behintzat, gazteek nahi duten guztia daukatela, esate baterako, ez dago sakeleko telefonoa eduki nahian ez daukanik. Nork pentsa zezakeen orain dela urte batzuk hau gertatuko zela? Inork ez.

Ikasketei dagokienez, egia da, eta ez dut ukatzerik, gero eta zailagoa dela ikasketak aurrera egitea. Baina, era berean, inoiz baino bide gehiago daukate behar duten informazioa aurkitzeko. Honez gain, kasu gehienetan, ikasi besterik ez dute egiten; beraz, ahalegin guztiak ikasteko orduan ipin ditzakete, dena den, gauez irteteko denbora badago.

Bestalde, gaur egun mundua gazteentzat eginda dago, alegia, pil-pilean dagoena eta sektore guztietaik bultzatzen dena gazteei zuzenduta dago. Hau da, telebistako iragarki guztietan esaten da gaztea izatea inportanteena dela. Lehen, ordea, 25 urterekin ezkonduta ez zegoenari txarto begiratzen zioten; ondorioz, adina honekin ardura guztiak hartzen zituzten. Honekin guztiarekin, esan daiteke gaurko gizartean gaztea izatea nahiko erreza dela.

Baina ez dira guztiak onurak gazte kontuan. Alde batetik, lana aurkitzea, lehenengoa hain zuzen ere, misio ia ezinezko bihurtu da lanpostu guztietarako esperientzia eskatzen baitute. Beste aldetik, etxebizitzaren auzia kezkagarrienetako bat da. Hala ere, gai honek gazteei ez ezik, beste guztieei ere min egiten die, hori dela eta, ezin da esan etxebizitzaren arazoa gazteei bakarrik dagokieela.

Honekin guztiarekin adierazi nahi izan dudana da gaur egun, orain dela 30 urteko egoera kontuan hartuz gero, errezagoa dela gaztea izatea. Beste hitz batzuekin, nork ez luke nahiago orain gaztea izan? Nork bere kontuak atera ditzala.

Endika

Futbolzaletasuna

Eginbehar batzuk direla eta, behartuta egon naiz azken urteotan Bilbotik kotxez ibiltzera. Guztion gogoan dago zelako trafiko zailtasunak dauden Bilbotik irteteko arratsaldeko zortziak aldera, eta zelako istiluak sortzen diren. Nik, berriz, denbora hori “futbolmanía” izeneko fenomenoaz hausnartzeko aprobetxatzen dut, eta egindako hausnarketak futbolaren ikuskizunak, orokorrean, gizartearentzako balore onik ez daukala pentsarazten dit beti, kirol gisa ongarria iruditu arren. Arrazoi batzuk aipatuko nituzke iritzi hau argitzeko:
Lehenengo eta behin, aipatzeko modukoak dira futbol kulturak hezkuntza arloan sor ditzakeen kontrajarriak. Irakasle guztiak batera doaz beren zentruetan futbolarekin ezin dutela konpititu esanez, ikasleentzat askoz erakargarriagoak baitira Ronaldo edo Raúl Cervantes eta Bernardo Atxaga baino. Gainera, diote irakasleek, futbolari dagozkion baloreak (konpetibitatea, arrakasta...) ez datoz bat ikasgeletan irakasten direnekin (esfortzua, errespetua eta abar).

Halaber, eta maila ez hain oinarrizko batean, futbol klub handiek eraman ohi dituzten ekonomia politikoak kontuan hartu behar dira. Nork defendatuko du, esate baterako, Real Madrid egiten ari den gestioak zentzurik duela? Eta, inportanteena, nor kezkatzen da gizarteak hartzen duen sensatzioaz, diru gastuarekin desproportzio handia burutzen ari delakoaz? Ez dago modurik, nire ustez (eta diru pribatuarekin edozein gauza egiteko eskubidea dagoelako aitzakia ez da batere onargarria), futbolari batzuen truke ordaintzen ari diren dirutzak onartzeko, hirugarren mundua eta Irakeko gerra existitzen direnean, hain zuzen.

Dena den, futbolaren alde on batzuk ere aipagarriak iruditzen zaizkit. Egia da kirola praktikatzea, gauden munduan, ohitura ez oso osasuntsuek hil ohi gaituzten honetan, guztiz gomendagarria dela, nola ez. Horregatik, futbola, ariketa psikomotor gisa eta ia beste edozein kirol fisiko bezala, estresa edo obesitatea ebitatzeko erremedio osasungarria izan daiteke.
Beste aldetik, maila oinarrizkoenean, uste dut futbola, bere atxikidura fanatiko eta mitologista guztietatik desinfektatuko balitz, indibidualismoaren eta egoismoaren aurkako antidoto ona izan litekeela. Esan behar da benetako talde kirola dela, jokalari bakoitzak gainerakoei erreparatu behar dielako. Nolabaiteko era poetikoan, adiskidetasunari egindako kantutzat jo litekeela esango nuke.

Beraz, hemen esandakoak, aipatutako alde on eta txar guztiek, futbolak egungo gizartean hartzen duen garrantzia hausnartarazi beharko liguke, ikuskizunaren ala kirolaren alde eragiten digularik. Horra hor dilema, nire ustez.

DAVID DÍAZ TABERA